Το μαύρο μαργαριτάρι
Θάλεια Αντωνιάδη
Εκδ Σύγχρονοι ορίζοντες
Η σεξουαλική κακοποίηση παιδιών δεν είναι ένα συνηθισμένο θέμα στη νεανική λογοτεχνία. Αξιέπαινη λοιπόν η προσπάθεια χειρισμού ενός τόσο λεπτού θέματος.
Η Έλλη είναι 13 χρονών. Βλέπει το σώμα της να αλλάζει, αισθάνεται ότι γίνεται γυναίκα αλλά η οικογένεια την αντιμετωπίζει ακόμη σα παιδί. Ή μάλλον σαν παιδί που μπαίνει στην εφηβεία. Τα νεύρα, οι απότομες αλλαγές στη διάθεση, η επιθυμία για απομόνωση, η προσκόλληση σε μια οθόνη, κινητού ή υπολογιστή ή παιχνιδομηχανής, δικαιολογούνται επειδή «το παιδί μπαίνει στην εφηβεία». Αυτό το κουκούλι όμως της εφηβείας δεν είναι πάντα το ασφαλές περιβάλλον που εκκολάπτει μια πεταλούδα, αρσενική ή θηλυκή. Κατά τη διάρκεια της μεταμόρφωσης πολλοί κίνδυνοι παραμονεύουν.
Η οικογένεια της Έλλης δε βρίσκεται σε μεγάλη ετοιμότητα για να αφουγκραστεί αυτούς τους κινδύνους. Είναι όλοι τους πολύ καλοί άνθρωποι, με αγάπη και φροντίδα για την Έλλη. Κι όμως κανείς δε φαίνεται να έχει τον χρόνο και τη διεισδυτικότητα να αντιληφθεί ότι ίσως κάτι να μην πηγαίνει καλά στη ζωή της Έλλης. Η μαμά της χωρίζει τον αλκοολικό σύζυγό της, τον Στάθη. Ο Στάθης, όμως, καταφέρνει να ξεπεράσει τον εθισμό του στο αλκοόλ για χάρη της κόρης του. Από μακριά μεν, αλλά σταθερά ο Στάθης είναι παρών στη ζωή της Έλλης. Όπως κάθε χωρισμένο ζευγάρι με παιδί, τα Σαββατοκύριακα και οι διακοπές πατέρα και παιδιού είναι προσυμφωνημένα. Η μητέρα της Έλλης, η Μαρίνα ξαναπαντρεύεται και μετακομίζει με την κόρη της στο σπίτι του νέου συζύγου της. Ο Αλέκος, ο πατριός της Έλλης αγαπά τη μητέρα της, δεν υπάρχει κανένα σοβαρό πρόβλημα στη νέα «οικογένεια», ενώ η γιαγιά της Έλλης αποτελεί ένα σταθερό και θετικό σημείο αναφοράς. Κοντά της είναι και η φίλη της, η Αναστασία.
Ίσως η λιγότερο παρούσα στη ζωή της Έλλης σε αυτή την περίοδο της ζωής της είναι η μητέρα της, η Μαρίνα. Δικαιολογημένα. Η Μαρίνα βιώνει την απογοήτευση από τον πρώτο της σύζυγο, τον χωρισμό, το νέο έρωτα, την περιπέτεια ενός νέου σπιτικού, μιας νέας αρχής. Ανθρώπινες καταστάσεις, συνηθισμένες πια. Στο νέο τους σπίτι η Μαρίνα, ο Αλέκος και η Έλλη είναι η γέμιση σε ένα «σάντουιτς». Στον πάνω όροφο ζει ο αδερφός του Αλέκου, ο Μίλτος, ένας χαϊδεμένος, κακομαθημένος άνεργος και τεμπέλης νέος. Στον κάτω όροφο ζούνε οι γονείς του Αλέκου.
Στη δίνη της καθημερινότητας κανείς δεν έδωσε ιδιαίτερη προσοχή στην επιμονή του Μίλτου να περνάει πολλές ώρες με την Έλλη παίζοντας βιντεοπαιχνίδια. Η μικρή θα βρεθεί παγιδευμένη. Θα πέσει θύμα σεξουαλικής κακοποίησης αλλά η ντροπή και οι ενοχές την κάνουν να σιωπά. Να υποφέρει εν σιωπή.
Πόσες και πόσες φορές στη ζωή χρειαζόμαστε κάποιον να ενδιαφερθεί για μας, να κάνει την κρίσιμη ερώτηση για να ανοιχτούμε, να μοιραστούμε τον ανείπωτο πόνο; Κι όταν δεν έρχεται αυτή η ερώτηση, κλεινόμαστε ακόμη περισσότερο. Πόσο μάλλον η μικρή Έλλη. Μόνη της διέξοδος μια αφίσα στο δωμάτιό της με ένα πειρατικό καράβι, το Μαύρο Μαργαριτάρι. Δώρο του πατέρα της, αυτή η αφίσα θα γίνει το όχημα για να βγει η μικρή από το λήθαργο, από το κώμα στο οποίο έχει περιπέσει, σωματικά και ψυχολογικά μετά από ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα. Ένα ατύχημα που έγινε από λάθος του Στάθη την κρίσιμη στιγμή που συνειδητοποίησε τι συνέβαινε στην κόρη του.
Στο μυθιστόρημα αυτό φωτίζονται ισορροπημένα τα λάθη και οι παραλείψεις όλων των προσώπων του δράματος. Φωτίζονται όμως και τα σωστά, και οι λειτουργικές σχέσεις, από τις οποίες διδασκόμαστε όλοι, μικροί και μεγάλοι. Για να προλάβουμε το κακό.
Η Θάλεια Αντωνιάδη είναι μέλος της Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς και του Ελληνικού Κύκλου Παιδικού Βιβλίου. Έχει βραβευτεί σε πανελλήνιο διαγωνισμό διηγήματος το 1986 για το διήγημά της «Ανατομία μιας αλλαγής» το οποίο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Νέα Εστία» τον Αύγουστο της ίδιας χρονιάς και στον διαγωνισμό διηγήματος της Ένωσης Λογοτεχνών Βορείου Ελλάδας το 2008. Διηγήματα, ποιήματα καθώς και διάφορα άρθρα της έχουν δημοσιευτεί σε περιοδικά λόγου και τέχνης. Είναι ιδρυτικό μέλος και συντελεστής της Παραμυθένιας Σκηνής του Δη.Θε. Ναυπλίου.
πηγή:
