Το τρυφερό κείμενο και οι όμορφες ζωγραφιές

Τα χρόνια πέρασαν… οι σελίδες γέμισαν Ημερολόγιο 1910

Ντεκάστρο Μαρίζα
Δεληβοριά Μυρτώ (Εικονογράφος)

Ηλικία +9
εκδ Μεταίχμιο

Πώς ζούσαν οι κοπέλες στην Αθήνα στις αρχές του 20ού αιώνα; Πώς διασκέδαζαν; Τι όνειρα έκαναν για το μέλλον; Τι διάβαζαν; Το σχολείο; Τα μαθήματα; Είχαν σχέσεις με αγόρια; Η ζωή τους ήταν πολύ διαφορετική από των σημερινών κοριτσιών;

Διαβάζοντας το ημερολόγιο της 14χρονης Μαρίκας θα πάμε 100 χρόνια πίσω… σε μια εποχή η οποία είναι χρονικά κοντά στη δική μας, αλλά ταυτόχρονα μοιάζει πολύ μακρινή!

Το τρυφερό κείμενο και οι όμορφες ζωγραφιές, βασισμένες σε φωτογραφίες του ΕΛΙΑ, ταξιδεύουν τον μικρό αναγνώστη στην Αθήνα του 1910, όταν ο γαλατάς έφερνε το γάλα με το γαϊδουράκι, ο ατμοκίνητος σιδηρόδρομος αγκομαχούσε στους δρόμους της πόλης, τα κορίτσια πήγαιναν στο παρθεναγωγείο, μικροί και μεγάλοι έκαναν μπάνιο στο Φάληρο, ενώ οι κουζίνες μοσχομύριζαν γλυκά του κουταλιού και λικέρ βύσσινο.

Η αραβική λογοτεχνία στα ελληνικά

Η κορυφαία μεταφράστρια αραβικής λογοτεχνίας στην Ελλάδα Πέρσα Κουμούτση, η μεταφράστρια του νομπελίστα Ναγκίμπ Μαχφούζ (εκδόσεις Ψυχογιός) και του Κορανίου (Εμπειρία Εκδοτική), συγγραφέας η ίδια μιας τριλογίας για τους Ελληνες της Αιγύπτου, έχει στο ενεργητικό της περισσότερους από σαράντα τίτλους από ολόκληρο τον αραβικό κόσμο, είναι εκπρόσωπος του Αιγυπτιακού Οργανισμού Βιβλίου κι έχει τιμηθεί με το Διεθνές βραβείο «Κ.Π. Καβάφη».

Με αφορμή το πρόσφατο Ταξί. Στους δρόμους του Καΐρου του Χάλεντ ελ Χαμίσι (εκδόσεις Μεταίχμιο) μιλάει για τα άγουρα χρόνια στο Πανεπιστήμιο του Καΐρου, το αναγκαστικό φευγιό, τα σύγχρονα προβλήματα της δεύτερης πατρίδας της, για το παρόν και το μέλλον των αραβικών γραμμάτων.

Σε μία από τις ιστορίες του Χάλεντ ελ Χαμίσι ένας ταξιτζής αναφέρεται σε μια κρίση μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου στη δεκαετία του '70, κατά την οποία με ένα τέχνασμα μάντρωσαν όλους τους Αιγύπτιους της Αττικής σε ένα πλοίο για να τους στείλουν πίσω. Η αιγυπτιακή κυβέρνηση αντέδρασε άμεσα, απειλώντας με απέλαση τους Ελληνες. Είναι αληθινό αυτό το συμβάν;

ΠΕΡΣΑ ΚΟΥΜΟΥΤΣΗ: Ημουν πολύ μικρή, για να ξέρω τι ακριβώς συνέβη, αλλά θυμάμαι ότι είχε θορυβηθεί η ελληνική παροικία εξαιτίας κάποιου τέτοιου γεγονότος.

Θυμάστε τους γονείς σας να αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην καθημερινότητα τους εκεί;

Π.Κ.: Μεγαλώνοντας το κατάλαβα. Ημασταν από τις τελευταίες οικογένειες που επαναπατριστήκαμε στην Ελλάδα, το 1983. Οι γονείς μου πρόλαβαν την ακμή της παροικίας αλλά και την έντονη παρακμή της. Εγώ έζησα μόνο την παρακμή και δεν μπορούσα να καταλάβω τη διαφορά. Γι' αυτό αργότερα έγραψα πάνω σ' αυτά. Αλλά παρόλο που δεν αντιμετώπιζα ιδιαίτερα προβλήματα με τους συνομήλικούς μου, έχοντας γεννηθεί εκεί, στο πανεπιστήμιο ένιωσα για πρώτη φορά, χάρη σε μια μικρή ομάδα συμφοιτητών μου, ότι ήμουν «ξένη». Χρειάστηκε μάλιστα δύο φορές σε διαδηλώσεις οι φίλοι μου να με φυγαδεύσουν. Και βέβαια, πιο παλιά, όποτε εθνικιστές επιτίθεντο σε μαγαζιά ξένων, παρ' όλες τις καλές σχέσεις που είχαν Ελληνες κι Αιγύπτιοι, μας έπαιρνε κι εμάς η μπάλα.

Σήμερα ο ισλαμικός φονταμενταλισμός αντιδρά σε κάθε εξέλιξη της αιγυπτιακής κοινωνίας και παράλληλα οδηγεί σε μετωπική σύγκρουση τη χριστιανική κοπτική μειονότητα με την πλειονότητα.

Π.Κ.: Είναι ένα από τα θέματα που θίγονται στο «Ταξί». Αναρωτιέται κάποιος πώς είναι δυνατόν ένα κόμμα που βρίσκεται εκτός νόμου να συμμετέχει στις εκλογές. Μια αντίφαση που μόνο στην Αίγυπτο θα μπορούσε να συμβεί. Κι όμως, η Αίγυπτος έχει φοβερό σύγχρονο πολιτισμό, αλλά ο λαός κατευθύνεται από μια θρησκεία που έχει εντελώς παρερμηνευτεί. Το Ισλάμ μέχρι το 1960 έφερε τα χαρακτηριστικά της τοπικής κοινωνίας. Με την άνοδο του ισλαμικού κόμματος, άρχισαν να ερμηνεύουν το Κοράνι με τον τρόπο των Αράβων της Ανατολής. Ενώ είναι μια ανεκτική θρησκεία. Οσον αφορά τα έκτροπα με τους Κόπτες, τα οποία αποσιωπούνται διεθνώς, δεν φταίει μόνο το μουσουλμανικό στοιχείο. Φταίνε και οι ίδιοι, γιατί συχνά τα προκαλούν. Δυστυχώς, υπάρχουν φανατικοί και στις δύο πλευρές.

Ποιοι διαβάζουν στην Αίγυπτο;

Π.Κ.: Οι φοιτητές και η μεσαία τάξη, δηλαδή δάσκαλοι και δημόσιοι υπάλληλοι. Δυστυχώς, ο αναλφαβητισμός ταλαιπωρεί την πλειονότητα του λαού κι έτσι μόνο μια μικρή μερίδα έχει την τύχη να μορφωθεί και να αντισταθεί. Τα βιβλία πάντως είναι πάρα πολύ φτηνά, παρατηρείται μεγάλη λογοτεχνική παραγωγή και υπάρχουν πολλά βιβλιοπωλεία. Τα περισσότερα βέβαια πουλάνε βιβλία θρησκευτικού περιεχομένου. Ενα βιβλίο σαν το «Ταξί» θα διαβαστεί από πολύ λιγότερους αναγνώστες. Τον κύκλο συγγραφέων που επηρεάζεται από το Αμερικανικό Πανεπιστήμιο του Καΐρου, το οποίο ανακαλύπτει ταλέντα, τους μεταφράζει στα αγγλικά κι έτσι κάνουν διεθνή καριέρα. Μ' αυτόν τον τρόπο έγινε γνωστός και ο Μαχφούζ. Μόνον όταν ακολούθησε αυτή τη διαδικασία άνοιξε ο δρόμος για το Νόμπελ...

Εξακολουθεί να υπάρχει λογοκρισία;

Π.Κ.: Τυπικά, όχι. Τίποτε δεν απαγορεύεται. Αλλά γνωρίζω εκδότες που μέχρι πρόσφατα ήταν στη «μαύρη λίστα» λόγω των ριζοσπαστικών και προκλητικών βιβλίων που έχουν εκδώσει και αναγκάστηκαν να συνεργαστούν κατευθείαν με το εξωτερικό. Οι μεγάλοι εκδοτικοί οίκοι, όπως ο «Νταρ ελ Σορούκ», εκδίδουν ό,τι θέλουν, αλλά δεν έχουν τη στήριξη του κράτους. Είναι όμως τόσο εύρωστοι οικονομικά, που προωθούν τα βιβλία τους μόνοι τους.

Αναδύεται πάντως μια νέα ανώτερη τάξη, που προσπαθεί να γκρεμίσει την παλιά τάξη της οπισθοδρόμησης και της διαφθοράς του δημόσιου τομέα...

Π.Κ.: Μόλις τα τελευταία χρόνια. Η μεγαλύτερη αντίσταση έχει ξεκινήσει από τους διανοουμένους. Νομίζω ότι θα δούμε τα επόμενα χρόνια μεγάλα άλματα. Ηδη έχουν κάνει την εμφάνιση τους bloggers που επηρεάζουν ολοένα και περισσότερο τη νέα γενιά.

Δεν απειλείται η εξουσία από τη μεγάλη ανισότητα φτώχειας και σκανδαλώδους πλούτου;

Π.Κ.: Οχι, γιατί ο μουσουλμάνος δεν δικαιούται να ζηλεύει τα υλικά αγαθά και την ευμάρεια.

Αρα, η εξουσία έχει κάθε λόγο να χρηματοδοτεί τον θρησκευτικό φανατισμό και σκοταδισμό.

Π.Κ.: Ακριβώς.

Η αραβική είναι μια εντελώς άλλης λογικής γλώσσα. Το να μεταφραστεί λογοτεχνία φαντάζει δυσθεώρητο εγχείρημα. Πώς καταφέρνετε και την αποδίδετε στα ελληνικά;

Π.Κ.: Κατ' αρχάς για εμένα είναι μια φυσική λειτουργία. Οι δύο γλώσσες όντως απέχουν πάρα πολύ μεταξύ τους, αλλά την ίδια στιγμή, επειδή είναι και οι δύο πάρα πολύ παλιές, έχουν κοινά στοιχεία. Μεταφράζω και από τα αγγλικά, τα οποία έχω σπουδάσει και ξέρω εξίσου καλά, αλλά νιώθω λιγότερο άνετα σε σχέση με τα ελληνικά. Η αραβική, αντιθέτως, είχε παράλληλη εξέλιξη με την ελληνική. Στον πολιτισμό επίσης υπήρχε πάντα μια αλληλεπίδραση. Ισως δεν είναι τυχαίο ότι πολλές φορές μια αιγυπτιακή φράση με οδηγεί από μόνη της στα ελληνικά. Παρ' όλα αυτά, τα αραβικά είναι συμβολική γλώσσα, μια λέξη μπορεί να σημαίνει πάρα πολλά πράγματα.

Χαρακτηριστικό της γλώσσας του Μαχφούζ.

Π.Κ.: Ο Μαχφούζ έγραψε σε μια πολύ δύσκολη εποχή. Επρεπε αυτά που ήθελε να πει, να τα πει υπογείως. Κι ενώ έδειχνε απλός, όταν εμβάθυνε, κάθε τι που έλεγε είχε τον στόχο του. Κατ' αρχάς πλάσαρε την οικουμενικότητα της αραβικής λογοτεχνίας. Μέχρι τότε η αραβική λογοτεχνία ήταν άγνωστη ή σχεδόν άγνωστη στην Ευρώπη. Μετά από αυτόν τα προβλήματα του μέσου Αιγύπτιου έγιναν διεθνή, ενώ οι συμβολισμοί πήραν κι αυτοί άλλη διάσταση. Για παράδειγμα, ο μιναρές για τον Μαχφούζ συμβολίζει την ψυχική και πνευματική απομόνωση του ανθρώπου όπου γης, το τζαμί αποτελεί το καταφύγιό του από τους φόβους και τις αδυναμίες του. Η θρησκεία αναφέρεται σαν ένα οικουμενικό, πανανθρώπινο δόγμα κι αυτό αργότερα δημιούργησε σχολή. Μετά από αυτόν άρχισαν να βλέπουν τα πράγματα με μεγαλύτερη κατανόηση και ανεκτικότητα.

Πόσο διαδεδομένος είναι ο Καβάφης στη σύγχρονη αιγυπτιακή πνευματική ζωή;

Π.Κ.: Πάρα πολύ. Και αν σκεφτείς ότι είναι πολύ ιδιαίτερος ποιητής. Εχει επηρεάσει πολλούς Αραβες ποιητές και συγγραφείς.

Οταν μεταφράζετε λογοτεχνία άλλων αραβικών χωρών αντιμετωπίζετε πρόβλημα άλλων διαλέκτων;

Π.Κ.: Ο γραπτός αραβικός λόγος είναι ένας και ενιαίος. Μόνον η προφορική ομιλία αλλάζει από χώρα σε χώρα.

Εκτός Αιγύπτου, παρατηρείται άνθηση της λογοτεχνίας;

Π.Κ.: Στον Λίβανο υπάρχει μεγάλη άνθηση, με πολύ σημαντικές γυναίκες. Εχω μεταφράσει τη Χόντα Μπαρακάτ, της οποίας η γραφή δεν έχει καμία σχέση με το αραβικό στερεότυπο. Θα μπορούσε να συγκριθεί με οποιονδήποτε δυτικό συγγραφέα. Παρότι θίγει θέματα «τοπικά», όπως τον εμφύλιο που δίχασε τον Λίβανο, ή τη γυναικεία χειραφέτηση στη χώρα της, το κάνει με τέτοιον τρόπο που θα μπορούσε κάλλιστα να σταθεί στο παγκόσμιο λογοτεχνικό προσκήνιο. Αλλά οι συγγραφείς από τον Λίβανο, όπως και στη βόρεια Αφρική, έχουν το προνόμιο είτε να γράφουν στα γαλλικά είτε να εκδίδονται κατευθείαν στη Γαλλία. Ετσι έχουν μια άλλη εξέλιξη.

Πού αλλού βλέπετε εξέλιξη;

Π.Κ.: Σ' ένα συνέδριο που συμμετείχα στην Αγία Πετρούπολη, έπεσα σε μια ρωσική μετάφραση ανθολογίας διηγημάτων από τη Σαουδική Αραβία. Μου έκανε μεγάλη εντύπωση και ο μεταφραστής μού μίλησε για τον δυναμισμό και την ελευθερία θεμάτων. Μάλιστα υπήρχαν και γυναίκες συγγραφείς, που είναι μεγάλη κατάκτηση αν σκεφτεί κανείς ότι μέχρι πρόσφατα δεν είχαν δικαίωμα να εκφράζουν ανοιχτά τις απόψεις τους. Επίσης υπάρχουν πολλοί Παλαιστίνιοι που συνεχίζουν να θίγουν το πολιτικό τους θέμα. Τώρα αποκτά λογοτεχνία και το Σουδάν!

Ποια είναι η στάση της νέας γενιάς Αράβων απέναντι στο Ισραήλ;

Π.Κ.: Να αποστασιοποιηθούν, γιατί να συμφιλιωθούν είναι αδύνατον. Αλλωστε δεν είναι λίγοι αυτοί που διατηρούν καλές φιλίες με την απέναντι πλευρά.

Εχετε μεταφράσει και το Κοράνι στα ελληνικά.

Π.Κ.: Ενα πάρα πολύ δύσκολο εγχείρημα, του οποίου την επικινδυνότητα συνειδητοποίησα αφότου εκδόθηκε, γιατί τότε μου έστειλαν την έγκριση από το Ιερατικό Πανεπιστήμιο ελ Αζχαρ και κατάλαβα πως είχαν ελέγξει τη μετάφραση σχολαστικά. Εγώ απλώς το αντιμετώπισα λογοτεχνικά, αφού άλλωστε στο τέλος γίνεται τελείως ποιητικό.

Ποια είναι η πρώτη εικόνα που πάντα αποζητάτε όποτε επιστρέφετε στο Κάιρο;

Π.Κ.: Τις πυραμίδες! Γιατί εκεί περνούσα όλες τις ελεύθερες ώρες μου, γράφοντας και διαβάζοντας. Απειρες ώρες μοναξιάς και περισυλλογής...

(πηγή ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ)

Εκείνη κατάφερε να διαφύγει...

Σκοτεινός τόπος
Φλιν Τζίλιαν
εκδ Μεταίχμιο

Εγώ την κακία την έχω μέσα μου, υπάρχει, το νιώθω. Ξεκοίλιασέ με και δεν αποκλείεται να γλιστρήσει έξω σαν ζωντανό όργανο, σαρκώδες και μαυριδερό, να πέσει χάμω να το πατήσεις να το λιώσεις. Κάτι έχει το αίμα των Ντέι. Κάτι δεν πάει καλά. Ποτέ δεν υπήρξα καλό κοριτσάκι και χειροτέρεψα μετά τους φόνους…

Απόσπασμα από το βιβλίο

Η Λίμπι Ντέι ήταν επτά όταν η μητέρα και οι δύο αδελφές της δολοφονήθηκαν στην αποκαλούμενη Σατανιστική Σφαγή του Κίνακι. Εκείνη κατάφερε να διαφύγει και να αναγνωρίσει στο πρόσωπο του δεκαπεντάχρονου αδελφού της τον δολοφόνο. Είκοσι τέσσερα χρόνια αργότερα η δυσλειτουργική Λίμπι, προκειμένου να επιβιώσει, πουλά την ιστορία της. Έτσι αναγκάζεται να ανατρέξει στο παρελθόν, να ξαναζήσει τα γεγονότα από την αρχή, βήμα προς βήμα, μόνο και μόνο για να ανακαλύψει πως τελικά η σωτηρία της απέχει πολύ ακόμη.

Το νέο του βιβλίο του Τζέφρι Ευγενίδη είναι ανθολογία διηγημάτων

Σύντομα θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Libro το καινούριο βιβλίο του Τζέφρι Ευγενίδη με τίτλο «Της αγάπης μου ο σπουργίτης πέταξε».

Πρόκειται για το αποτέλεσμα μιας πολύχρονης και πολύμοχθης έρευνας για τη σταχυολόγηση είκοσι έξι συνολικά διηγημάτων με θέμα τον έρωτα και την αγάπη. Αυτή η σημαντική ανθολογία ήταν ένα ευχάριστο ξάφνιασμα για τους φανατικούς αναγνώστες του Ευγενίδη, οι οποίοι περίμεναν το νέο βιβλίο του με ιδιαίτερη ανυπομονησία.

Παρότι δεν πρόκειται για δικό του βιβλίο, η επιλογή των διηγημάτων είναι απολύτως αντιπροσωπευτική του συγγραφέα. Μετά τις Αυτόχειρες παρθένους (που μεταφέρθηκε και στη μεγάλη οθόνη με μεγάλη επιτυχία, χάρη στη Σοφία Κόπολα) και το Middlesex - Ανάμεσα στα δύο φύλα, που το 2003 του χάρισε το βραβείο Πούλιτζερ και σημείωσε μια εντυπωσιακή πορεία σε όλο τον κόσμο μεταφρασμένο σε δεκάδες γλώσσες, ο Ευγενίδης επανέρχεται με το αγαπημένο του θέμα: τον έρωτα.

Η ανθολογία χρωστάει τον τίτλο της σ' έναν στίχο του λατίνου ποιητή Κάτουλλου, ο οποίος βαριά λαβωμένος από το βέλος του έρωτα μιλάει για το σπουργίτι της αγαπημένης του και για τον άδικο χαμό του. Ο Κάτουλλος υπήρξε ο πρώτος ποιητής στον αρχαίο κόσμο που έγραψε εκτενώς για μια εντελώς προσωπική του ερωτική ιστορία. Το πάθος του για την Κλωδία μονοπώλησε την έμπνευσή του και κυριαρχεί στο ποιητικό του έργο, εμπνέοντας ύστερα από είκοσι και πλέον αιώνες τον Ευγενίδη και σχηματίζοντας, μέσα από τούτο το μικρό σπουργίτι και το πλήθος των συμβολισμών του, τον συνεκτικό ιστό των διηγημάτων που επιλέγει ο συγγραφέας.

Από τον Τσέχοφ στη Μάνρο, αφιερωμένη στον έρωτα και στην αγάπη, προλογισμένη από μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα εισαγωγή, η ανθολογία αυτή έχει ως θέμα της όχι τον έρωτα, όπως λέει ο ίδιος ο Ευγενίδης, αλλά την ερωτική ιστορία: «Αν ψάχνεις για έναν τρόπο να περιορίσεις τον λογοτεχνικό σου ορίζοντα, το να επιλέξεις τον "έρωτα" ως θέμα δεν βοηθάει πολύ. Ιδωμένη υπό κάποιο πρίσμα, σχεδόν κάθε ιστορία φαίνεται να είναι μια ερωτική ιστορία. Ωστόσο, γενικά μιλώντας, αυτό που δίνει ζωή στις περισσότερες ιστορίες αυτής της ανθολογίας είναι ο έρωτας, ως έρως και όχι ως αγάπη. Σχεδόν σε κάθε ιστορία θα βρείτε δύο εραστές, ένα υποκείμενο που κυνηγάει ένα αντικείμενο».

Και συνεχίζει: «Στο Κάτι που δεν έχει ανάγκη από τίποτα της Μιράντα Τζουλάι, μια νεαρή γυναίκα λαχταράει την αγάπη του πιο καλού της φίλου, την οποία κερδίζει σε αντάλλαγμα τη δική της μεταμόρφωση. Η γεροντοκόρη στο γκόθικ διήγημα του Γουίλιαμ Φόκνερ Ενα ρόδο για την Εμιλι, της οποίας οι πιθανότητες να παντρευτεί καταδικάστηκαν από την άρνηση του πατέρα της, μηχανεύεται μια απελπισμένη μέθοδο, μετά τον θάνατο του πατέρα, για να κρατήσει τον επόμενο εραστή της για πάντα κοντά της. Ενας βασανισμένος εφηβικός έρωτας αφήνει τον αφηγητή στο Εμείς δεν... του Στούαρτ Ντάιμπεκ με μιαν ανάμνηση πιο ανεξίτηλη απ' όσο θα μπορούσε να πετύχει οποιαδήποτε πράξη που έφτασε στην ολοκλήρωση».

Οι πιο γοητευτικές ερωτικές ιστορίες έχουν ως αφετηρία τους την απογοήτευση και τα ανθρώπινα λάθη, πηγάζουν μέσα από οικογένειες που μαστίζονται από διαμάχες, από ζευγάρια βουτηγμένα στην πλήξη. Σχεδόν χωρίς εξαίρεση, οι ερωτικές ιστορίες, κατά τον Ευγενίδη, δυσφημούν τον έρωτα και αποκαλύπτουν την απόλυτη αδυναμία του μπροστά στον θάνατο: «Η φθαρτή φύση του έρωτα είναι αυτή που του δίνει τη βαθιά του σημασία στη ζωή μας. Αν ήταν ατελείωτος, αν ήταν αστείρευτος, ο έρωτας δεν θα μας έπληττε με τον τρόπο που μας πλήττει. Και σίγουρα δεν θα γράφαμε γι' αυτόν. Οι ιστορίες σ' αυτή τη συλλογή στηρίζουν αυτή την άποψη από την πρώτη μέχρι την τελευταία αράδα. Από το Εραστές της Εποχής τους του Γουίλιαμ Τρέβορ, που αφηγείται την ιστορία ενός παντρεμένου ταξιδιωτικού πράκτορα και μιας υπαλλήλου φαρμακείου που δεν έχουν πού να συναντηθούν παρά μόνο στο ασύχναστο λουτρό ενός παλιού ξενοδοχείου, μέχρι τη σκανδαλιστική ιστορία στο Αθωότητα του Χάρολντ Μπρόντκι, που συνίσταται στην εκτενή περιγραφή της άοκνης προσπάθειας ενός τελειόφοιτου του Χάρβαρντ να οδηγήσει τη φιλενάδα του στον πρώτο της οργασμό μέσα από μια αριστοτεχνική και σφόδρα εγκεφαλική πράξη αιδοιολειξίας, οι χαρακτήρες σε αυτές τις ιστορίες αναζητούν έναν παράδεισο που ξεμακραίνει αδιάκοπα μπροστά στα μάτια τους. Η απόδραση από ένα σύνολο συγκυριών οδηγεί στον εγκλεισμό σε ένα άλλο. Ο μοιραίος έρωτας αποδεικνύεται πως είναι μια ανθρώπινη φαντασίωση. Ο πόθος έχει τη δική του ομοιοστασία. Καταπιέστε τον σε ένα σημείο και να δείτε για πότε αναδύεται σε κάποιο άλλο».

Αννα Παπασταύρου

Μεταφράστρια της ανθολογίας

Απόσπασμα από το

Ανοιξη στη Φιάλτα του Βλαντιμίρ Ναμποκόφ,

που περιλαμβάνεται στην ανθολογία:

[...] Ξανά και ξανά παρουσιαζόταν φουριόζα στις παρυφές της ζωής μου, χωρίς να επηρεάζει στο ελάχιστο τη βασική δομή της. Ενα καλοκαιρινό πρωί (Παρασκευή - γιατί οι νοικοκυρές χτυπούσαν τα χαλιά τους στην ηλιόλουστη αυλή), η οικογένειά μου έλειπε στην εξοχή κι εγώ χουζούρευα και κάπνιζα στο κρεβάτι, όταν άκουσα το κουδούνι να χτυπάει με τρομερή επιθετικότητα - κι εκείνη στεκόταν εκεί στο χολ, ύστερα από μια ορμητική εισβολή, και άφηνε (τυχαία) μια φουρκέτα και (κυρίως) ένα μπαούλο κατάφορτο από ετικέτες ξενοδοχείων, που δεκαπέντε μέρες αργότερα το πήρε για λογαριασμό της ένας Αυστριακός νεαρός, ο οποίος (σύμφωνα με ανεξακρίβωτες, αλλά ασφαλείς ενδείξεις) ανήκε στον ίδιο ιδιαίτερα κοσμοπολίτικο σύλλογο, του οποίου ήμουν μέλος. Περιστασιακά, στη μέση μιας συζήτησης αναφερόταν το όνομά της, κι εκείνη συνέχιζε στα βήματα μιας τυχαίας φράσης, χωρίς να γυρίσει το κεφάλι. Ενώ ταξίδευα στα Πυρηναία, πέρασα μια βδομάδα στον πύργο που ανήκε σε ανθρώπους με τους οποίους έτυχε να μένει εκείνη και ο Φέρντιναντ, και δεν θα ξεχάσω ποτέ την πρώτη νύχτα που πέρασα εκεί: πώς περίμενα, πόσο σίγουρος ήμουν ότι χωρίς να χρειαστεί να της το πω εκείνη θα γλιστρούσε κρυφά στο δωμάτιό μου, και πώς τελικά δεν ήρθε, και τον σαματά που έκαναν χιλιάδες τριζόνια στα ξέφρενα βάθη του μουσκεμένου από το φεγγαρόφωτο βραχόκηπου, τα τρελά κελαρυστά ρυάκια, και τον αγώνα μου ανάμεσα στην ευεργετική κόπωση του Νότου ύστερα από μια μέρα κυνηγιού στις κακοτράχαλες πλαγιές και την άγρια δίψα για τον λαθραίο ερχομό της, το σιγανό γέλιο, τους ροδαλούς αστραγάλους πάνω από τα πούπουλα κύκνου που διακοσμούσαν τα ψηλοτάκουνα πασούμια της· όμως η νύχτα κυλούσε μέσα σ' ένα παραλήρημα κι εκείνη δεν ερχόταν, κι όταν την άλλη μέρα, στη διάρκεια ενός μεγάλου περιπάτου στα βουνά, της είπα για την προσμονή μου, εκείνη έσμιξε τα χέρια της σε απόγνωση - κι αμέσως με μια γοργή ματιά υπολόγισε κατά πόσο η πλάτη του Φερντ που χειρονομούσε ζωηρά και του φίλου του είχαν επαρκώς απομακρυνθεί. Θυμάμαι ότι της μιλούσα στο τηλέφωνο από την Ευρώπη (για δουλειά του άντρα της) και πως στην αρχή δεν αναγνώρισα τη ζωηρή βραχνή φωνή της και θυμάμαι πως μια φορά την ονειρεύτηκα: ονειρεύτηκα πως η μεγαλύτερη κόρη μου είχε μπει τρέχοντας για να μου πει πως ο επιστάτης είχε τεράστιο πρόβλημα - κι όταν πήγα κοντά του, είδα να κείτεται πάνω σ' ένα μπαούλο, με μια λινάτσα διπλωμένη κάτω από το κεφάλι της, με χείλη χλομά και τυλιγμένη σ' ένα μάλλινο μαντίλι, η Νίνα, αποκοιμισμένη βαθιά, όπως κοιμούνται κάτι αξιοθρήνητοι πρόσφυγες σε σιδηροδρομικούς σταθμούς ξεχασμένους απ' τον Θεό. Και, ανεξάρτητα από το τι συνέβη στο μεταξύ σ' εκείνη ή σ' εμένα, ποτέ δεν κουβεντιάσαμε τίποτα, μιας και ποτέ δεν σκεφτήκαμε ο ένας τον άλλον στα διαλείμματα του πεπρωμένου μας, έτσι ώστε όταν συναντηθήκαμε ο βηματισμός της ζωής άλλαξε μονομιάς, όλα της τα άτομα συνδυάστηκαν ξανά και ζήσαμε σ' ένα άλλο, ελαφρότερο διάκενο χρόνου, που μετριόταν όχι από τους μακρούς χωρισμούς αλλά από εκείνες τις λιγοστές συναντήσεις από τις οποίες σχηματιζόταν έτσι, τεχνητά, μια σύντομη, θεωρητικά επιπόλαιη ζωή. Και σε κάθε καινούργια συνάντηση εγώ ανησυχούσα ολοένα και περισσότερο· όχι - δεν βίωνα καμιά εσώτερη συναισθηματική κατάρρευση, η σκιά της τραγωδίας δεν στοίχειωνε τα ξεφαντώματά μας, ο έγγαμος βίος μου παρέμενε αλώβητος, ενώ από την άλλη μεριά ο εκλεκτικός σύζυγός της έκανε πως δεν ήξερε τις περιστασιακές περιπέτειές της, παρότι αποκόμιζε κάμποσα οφέλη από αυτές με τη μορφή ευχάριστων και χρήσιμων επαφών. Ανησυχούσα όλο και περισσότερο γιατί χαραμιζόταν κάτι αξιαγάπητο, λεπτεπίλεπτο κι ανεπανάληπτο: κάτι που εγώ καταχράστηκα σκορπίζοντας μικρά λαμπερά κομμάτια του σε μια άτσαλη βιασύνη, ενώ παραμελούσα την ταπεινή αλλά αληθινή ουσία του, την οποία ίσως αυτό εξακολουθούσε να μου δίνει μ' έναν αξιοθρήνητο ψίθυρο. Ανησυχούσα γιατί, μακροπρόθεσμα, κατά κάποιον τρόπο αποδεχόμουν τη ζωή της Νίνα, τα ψέματα, τη ματαιότητα, τις ασυναρτησίες εκείνης της ζωής.

Η κυρία με το σκυλάκι του Αντον Τσέχοφ,

[...] Το δωμάτιό της στο ξενοδοχείο ήταν αποπνικτικό και ανέδινε τα αρώματα που είχε αγοράσει σ' ένα γιαπωνέζικο κατάστημα. Ο Γκούροφ, κοιτάζοντάς την τώρα, σκέφτηκε: «Τι συναπαντήματα τυχαίνουν στη ζωή!». Από το παρελθόν είχε διατηρήσει την ανάμνηση ξέγνοιαστων, καλόκαρδων γυναικών, που χαίρονταν τον έρωτα και τον ευγνωμονούσαν για την, έστω και σύντομη, ευτυχία τους· θυμόταν γυναίκες -τη γυναίκα του για παράδειγμα- που αγαπούσαν χωρίς ειλικρίνεια, με περιττές φλυαρίες, επιτηδευμένα, υστερικά, λες και δεν ήταν έρωτας αυτό, ούτε πάθος, αλλά κάτι πιο σημαντικό· και εκείνες τις δύο τρεις πολύ όμορφες, ψυχρές, που ξάφνου στα πρόσωπά τους έλαμπε μια έκφραση αρπακτική, μια πεισματική επιθυμία να πάρουν, ν' αρπάξουν από τη ζωή πιο πολλά απ' όσα μπορούσε να τους δώσει, κι ήταν γυναίκες που είχαν περάσει την πρώτη τους νιότη, ήταν ιδιότροπες, παράλογες, δυναστικές, άμυαλες, κι όταν ο Γκούροφ ψυχραινόταν μαζί τους, η ομορφιά τους ξυπνούσε μίσος μέσα του κι οι δαντέλες των εσωρούχων τους φάνταζαν σαν λέπια στα μάτια του.

*Ολα τα έσοδα από το βιβλίο αυτό θα διατεθούν για τη χρηματοδότηση των ελεύθερων προγραμμάτων δημιουργικής γραφής για νέους, που προσφέρεται από το 826Chicago, μέρος ενός δικτύου επτά συγγραφικών κέντρων σε όλες τις Ηνωμένες Πολιτείες, συνεργαζόμενες με το 826 National, μία μη κερδοσκοπική οργάνωση που υποστηρίζει μαθητές από 6 μέχρι 18 ετών στις δημιουργικές και ερμηνευτικές συγγραφικές τους ικανότητες, και βοηθάει τους εκπαιδευτικούς να εμπνεύσουν τους σπουδαστές τους να γράφουν.

(πηγή ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ)