Γράφει η Εριφύλη Μαρωνίτη
Μια μιγάδα που στα εννιά της χρόνια την πωλούν στον γάλλο ιδιοκτήτη μεγάλης ζαχαροφυτείας στον Αγιο Δομίνικο (σημερινή Αϊτή) πρωταγωνιστεί στο καινούργιο μυθιστόρημα της Ιζαμπέλ Αλιέντε που ζωντανεύει την εξέγερση των σκλάβων στην Αϊτή.
Η Σαριτέ είναι μια σκλάβα για όλες, και τις πιο σκληρές δουλειές, ερωμένη με το ζόρι του αφέντη, παραμάνα και ενίοτε μάνα των παιδιών του, ακατάβλητη και ανυπότακτη, αισθαντική και βαθιά συναισθηματική, που δουλεύει, παλεύει και ονειρεύεται την κατάκτηση της ελευθερίας της. «Χόρευε, χόρευε, Σαριτέ, γιατί ο σκλάβος που χορεύει είναι ελεύθερος... όσο χορεύει». Από τον Αγιο Δομίνικο στην Κούβα και από εκεί στη Νέα Ορλεάνη, η πάλη, η περιπέτεια και το προσωπικό πεπρωμένο της Σαριτέ εμπεριέχουν, προβάλλουν στον χρόνο τεσσάρων δεκαετιών, αφενός τον αιματηρό αγώνα ενός λαού για την ελευθερία του- η μετέπειτα Αϊτή ήταν η «πρώτη ανεξάρτητη δημοκρατία νέγρων»- και αφετέρου, σε ευρύτερο γεωγραφικό φάσμα, τον αγώνα για την κατάργηση της δουλείας, για την κατάργηση βαθιά ριζωμένων αντιλήψεων. Είναι η εποχή της Γαλλικής Επανάστασης, της Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, του Ναπολέοντα, είναι η εποχή που οι αποικίες και οι σκλάβοι σηκώνουν κεφάλι.
Η Ιζαμπέλ Αλιέντε λέει πως δεν ξέρει από ποια μνήμη, ιστορία ή μύθο προέκυψε η Σαριτέ. «Μάλλον την ονειρεύτηκα», υποθέτει η συγγραφέας του «Ερωτα και της Σκιάς», της «Εύα Λούνα» , της «Αφροδίτης», (όλα από την Ωκεανίδα). «Τη βλέπω ολοζώντανη να έρχεται, ψηλή, λεπτή, δυνατή, με τα τονισμένα ζυγωματικά, τον υπέροχο λαιμό της. Σχεδόν τη μυρίζω...».
Η Σαριτέ σάς έβαλε στο θέμα της δουλείαςή αντίστροφα;
Ποτέ δεν διαλέγω εγώ το θέμα, εκείνο με διαλέγει. Σχεδίαζα να γράψω ένα μυθιστόρημα για τους πειρατές στη Νέα Ορλεάνη και κατέληξα να γράφω για την εξέγερση των σκλάβων στην Αϊτή. Η δουλεία είναι βέβαια θέμα που θα έπρεπε να μας απασχολεί πολύ, καθώς στην εποχή μας καταγράφεται ο μεγαλύτερος αριθμός σκλάβων που υπήρξε ποτέ: 27 εκατομμύρια (δίχως να συνυπολογίζονται όσοι δεν έχουν καταμετρηθεί). Φυσικά σε καμία χώρα δεν είναι νόμιμη, παρά ταύτα υπάρχει παντού. Υπάρχουν, στο Πακιστάν για παράδειγμα, ολόκληρα χωριά, δέσμια δανείων, στα οποία ζουν σαν δούλοι ένα εκατομμύριο αγρότες. Υπάρχει δουλεία σε βιομηχανίες αλιείας και σε ορυχεία, σε κάτεργα και βιοτεχνίες ρούχων, σε πορνεία και σε σπίτια. Μονάχα στην Αϊτή, 300.000 παιδιά δουλεύουν σήμερα εσώκλειστα σε σπίτια, σε καθεστώς δουλείας, πολλά όχι μεγαλύτερα από πέντε ή έξι ετών. Παλιότερα οι σκλάβοι ήταν ακριβοί και η δουλεία ρυθμιζόταν από κανόνες. Σήμερα οι σκλάβοι είναι αναλώσιμοι, δεν έχουν φωνή, πρόσωπο, και κοστίζουν ελάχιστα. Στην πλειονότητά τους οι σύγχρονοι σκλάβοι είναι γυναίκες και παιδιά.
Το πρώτο μέρος του βιβλίου εκτυλίσσεται στην Αϊτή. Πόσον καιρό πριν από τον μεγάλο καταστροφικό σεισμόείχατε τελειώσει το μυθιστόρημα;
Τέλειωσα το «Νησί κάτω από τη θάλασσα» το 2009 και τον Αύγουστο της ίδιας χρονιάς κυκλοφόρησε στην Ισπανία. Στα αγγλικά κυκλοφόρησε σχεδόν αμέσως μετά τον μεγάλο σεισμό. Ηταν μια τραγική σύμπτωση.
Διαβάζοντας τις απάνθρωπες και εξευτελιστικές περιπέτειες μαύρων και εγχρώμων σκλάβωντον 18ο αλλά και τον 19ο αιώναστην Αϊτή και τη Νέα Ορλεάνη- που παρεμπιπτόντως τότε πούλησαν οι Γάλλοι στους Αμερικανούς- αναρωτιέται κάποιοςτι είναι περισσότερο μυθιστόρημα:το «Νησί κάτω από τη θάλασσα» ή η εκλογή Ομπάμα;
Η εκλογή Ομπάμα! Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας η ιδέα και μόνο ενός μαύρου προέδρου έμοιαζε εντελώς μη πραγματική. Δημιουργούσε αγωνία. Ο κόσμος όλος παρακολουθούσε τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές με αδιάπτωτο ενδιαφέρον. Κι όταν ο Ομπάμα κέρδισε, η ανθρωπότητα έβγαλε έναν βαθύ αναστεναγμό ανακούφισης και ελπίδας. Προσωπικά είμαι πολύ περήφανη για τον πρόεδρό μας.
Περήφανη με τη διακυβέρνησή του; Αν και Χιλιανή,τα τελευταία χρόνια ζείτε στην Καλιφόρνιακαι έχετε πολιτογραφηθεί
Αμερικανίδα...
Νομίζω ότι ο Ομπάμα κάνει πολύ καλή δουλειά και είναι αποφασισμένος να αντιμετωπίσει όλα τα κρίσιμα ζητήματα της χώρας: τη μεταρρύθμιση στο σύστημα υγείας, στην οικονομία, τα θέματα της μετανάστευσης και του περιβάλλοντος. Ο Τζορτζ Μπους ήταν αναμφίβολα ο χειρότερος πρόεδρος στην ιστορία της Αμερικής και άφησε τη χώρα με ένα τεράστιο χρέος και ανοικτά πολεμικά μέτωπα σε Αφγανιστάν και Ιράκ. Ο Ομπάμα πρέπει να αποκαταστήσει τις ζημιές της προηγούμενης διακυβέρνησης.
Στην Ελλάδα, αλλά και εσείς στις ΗΠΑ, περνάμε μια περίοδο βαθιάς οικονομικής κρίσης.Ορισμένοι αναζητούν αιτίες εκτός από την κακοδιαχείρισηή την κερδοσκοπίακαι στην απληστία, στη «σκλαβιά» στο χρήμα και στην κατανάλωση...
Θα επιμείνω στην κυριολεκτική χρήση του όρου «σκλάβος». Μπορεί να εθιστήκαμε στο χρήμα και τον καταναλωτισμό, αλλά δούλοι δεν γίναμε, δούλοι είναι όσοι αποτελούν «ιδιοκτησία», κατέχονται από άλλους ανθρώπους και δεν ελέγχουν ούτε τη δική τους ζωή, ούτε των παιδιών τους. Προσωπικά θυμώνω όταν ακούω γυναίκες να λένε ότι είναι σκλάβες της μόδας ή μιας δίαιτας ή άνδρες σκλάβοι της δουλειάς τους. Και αν είναι σκλάβοι, είναι από δική τους επιλογή.
Μια μιγάδα που στα εννιά της χρόνια την πωλούν στον γάλλο ιδιοκτήτη μεγάλης ζαχαροφυτείας στον Αγιο Δομίνικο (σημερινή Αϊτή) πρωταγωνιστεί στο καινούργιο μυθιστόρημα της Ιζαμπέλ Αλιέντε που ζωντανεύει την εξέγερση των σκλάβων στην Αϊτή.
Η Σαριτέ είναι μια σκλάβα για όλες, και τις πιο σκληρές δουλειές, ερωμένη με το ζόρι του αφέντη, παραμάνα και ενίοτε μάνα των παιδιών του, ακατάβλητη και ανυπότακτη, αισθαντική και βαθιά συναισθηματική, που δουλεύει, παλεύει και ονειρεύεται την κατάκτηση της ελευθερίας της. «Χόρευε, χόρευε, Σαριτέ, γιατί ο σκλάβος που χορεύει είναι ελεύθερος... όσο χορεύει». Από τον Αγιο Δομίνικο στην Κούβα και από εκεί στη Νέα Ορλεάνη, η πάλη, η περιπέτεια και το προσωπικό πεπρωμένο της Σαριτέ εμπεριέχουν, προβάλλουν στον χρόνο τεσσάρων δεκαετιών, αφενός τον αιματηρό αγώνα ενός λαού για την ελευθερία του- η μετέπειτα Αϊτή ήταν η «πρώτη ανεξάρτητη δημοκρατία νέγρων»- και αφετέρου, σε ευρύτερο γεωγραφικό φάσμα, τον αγώνα για την κατάργηση της δουλείας, για την κατάργηση βαθιά ριζωμένων αντιλήψεων. Είναι η εποχή της Γαλλικής Επανάστασης, της Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, του Ναπολέοντα, είναι η εποχή που οι αποικίες και οι σκλάβοι σηκώνουν κεφάλι.
Η Ιζαμπέλ Αλιέντε λέει πως δεν ξέρει από ποια μνήμη, ιστορία ή μύθο προέκυψε η Σαριτέ. «Μάλλον την ονειρεύτηκα», υποθέτει η συγγραφέας του «Ερωτα και της Σκιάς», της «Εύα Λούνα» , της «Αφροδίτης», (όλα από την Ωκεανίδα). «Τη βλέπω ολοζώντανη να έρχεται, ψηλή, λεπτή, δυνατή, με τα τονισμένα ζυγωματικά, τον υπέροχο λαιμό της. Σχεδόν τη μυρίζω...».
Η Σαριτέ σάς έβαλε στο θέμα της δουλείαςή αντίστροφα;
Ποτέ δεν διαλέγω εγώ το θέμα, εκείνο με διαλέγει. Σχεδίαζα να γράψω ένα μυθιστόρημα για τους πειρατές στη Νέα Ορλεάνη και κατέληξα να γράφω για την εξέγερση των σκλάβων στην Αϊτή. Η δουλεία είναι βέβαια θέμα που θα έπρεπε να μας απασχολεί πολύ, καθώς στην εποχή μας καταγράφεται ο μεγαλύτερος αριθμός σκλάβων που υπήρξε ποτέ: 27 εκατομμύρια (δίχως να συνυπολογίζονται όσοι δεν έχουν καταμετρηθεί). Φυσικά σε καμία χώρα δεν είναι νόμιμη, παρά ταύτα υπάρχει παντού. Υπάρχουν, στο Πακιστάν για παράδειγμα, ολόκληρα χωριά, δέσμια δανείων, στα οποία ζουν σαν δούλοι ένα εκατομμύριο αγρότες. Υπάρχει δουλεία σε βιομηχανίες αλιείας και σε ορυχεία, σε κάτεργα και βιοτεχνίες ρούχων, σε πορνεία και σε σπίτια. Μονάχα στην Αϊτή, 300.000 παιδιά δουλεύουν σήμερα εσώκλειστα σε σπίτια, σε καθεστώς δουλείας, πολλά όχι μεγαλύτερα από πέντε ή έξι ετών. Παλιότερα οι σκλάβοι ήταν ακριβοί και η δουλεία ρυθμιζόταν από κανόνες. Σήμερα οι σκλάβοι είναι αναλώσιμοι, δεν έχουν φωνή, πρόσωπο, και κοστίζουν ελάχιστα. Στην πλειονότητά τους οι σύγχρονοι σκλάβοι είναι γυναίκες και παιδιά.
Το πρώτο μέρος του βιβλίου εκτυλίσσεται στην Αϊτή. Πόσον καιρό πριν από τον μεγάλο καταστροφικό σεισμόείχατε τελειώσει το μυθιστόρημα;
Τέλειωσα το «Νησί κάτω από τη θάλασσα» το 2009 και τον Αύγουστο της ίδιας χρονιάς κυκλοφόρησε στην Ισπανία. Στα αγγλικά κυκλοφόρησε σχεδόν αμέσως μετά τον μεγάλο σεισμό. Ηταν μια τραγική σύμπτωση.
Διαβάζοντας τις απάνθρωπες και εξευτελιστικές περιπέτειες μαύρων και εγχρώμων σκλάβωντον 18ο αλλά και τον 19ο αιώναστην Αϊτή και τη Νέα Ορλεάνη- που παρεμπιπτόντως τότε πούλησαν οι Γάλλοι στους Αμερικανούς- αναρωτιέται κάποιοςτι είναι περισσότερο μυθιστόρημα:το «Νησί κάτω από τη θάλασσα» ή η εκλογή Ομπάμα;
Η εκλογή Ομπάμα! Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας η ιδέα και μόνο ενός μαύρου προέδρου έμοιαζε εντελώς μη πραγματική. Δημιουργούσε αγωνία. Ο κόσμος όλος παρακολουθούσε τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές με αδιάπτωτο ενδιαφέρον. Κι όταν ο Ομπάμα κέρδισε, η ανθρωπότητα έβγαλε έναν βαθύ αναστεναγμό ανακούφισης και ελπίδας. Προσωπικά είμαι πολύ περήφανη για τον πρόεδρό μας.
Περήφανη με τη διακυβέρνησή του; Αν και Χιλιανή,τα τελευταία χρόνια ζείτε στην Καλιφόρνιακαι έχετε πολιτογραφηθεί
Αμερικανίδα...
Νομίζω ότι ο Ομπάμα κάνει πολύ καλή δουλειά και είναι αποφασισμένος να αντιμετωπίσει όλα τα κρίσιμα ζητήματα της χώρας: τη μεταρρύθμιση στο σύστημα υγείας, στην οικονομία, τα θέματα της μετανάστευσης και του περιβάλλοντος. Ο Τζορτζ Μπους ήταν αναμφίβολα ο χειρότερος πρόεδρος στην ιστορία της Αμερικής και άφησε τη χώρα με ένα τεράστιο χρέος και ανοικτά πολεμικά μέτωπα σε Αφγανιστάν και Ιράκ. Ο Ομπάμα πρέπει να αποκαταστήσει τις ζημιές της προηγούμενης διακυβέρνησης.
Στην Ελλάδα, αλλά και εσείς στις ΗΠΑ, περνάμε μια περίοδο βαθιάς οικονομικής κρίσης.Ορισμένοι αναζητούν αιτίες εκτός από την κακοδιαχείρισηή την κερδοσκοπίακαι στην απληστία, στη «σκλαβιά» στο χρήμα και στην κατανάλωση...
Θα επιμείνω στην κυριολεκτική χρήση του όρου «σκλάβος». Μπορεί να εθιστήκαμε στο χρήμα και τον καταναλωτισμό, αλλά δούλοι δεν γίναμε, δούλοι είναι όσοι αποτελούν «ιδιοκτησία», κατέχονται από άλλους ανθρώπους και δεν ελέγχουν ούτε τη δική τους ζωή, ούτε των παιδιών τους. Προσωπικά θυμώνω όταν ακούω γυναίκες να λένε ότι είναι σκλάβες της μόδας ή μιας δίαιτας ή άνδρες σκλάβοι της δουλειάς τους. Και αν είναι σκλάβοι, είναι από δική τους επιλογή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου