Οι εκδότες απαντούν | Νώντας Παπαγεωργίου

Συνέντευξη στον Κώστα Αγοραστό

Το εντυπωσιακό "άνοιγμα" των εκδόσεων Μεταίχμιο, τα τελευταία χρόνια, στην ελληνική πεζογραφία, το ηλεκτρονικό βιβλίο, οι νέοι συγγραφείς και η κρίση είναι ορισμένα από τα θέματα για τα οποια κουβεντιάσαμε με τον εκδότη κύριο Νώντα Παπαγεωργίου, των εκδόσεων Μεταίχμιο.

Κύριε Παπαγεωργίου, σας ευχαριστώ πολύ για τον χρόνο σας. Ήθελα να ξεκινήσουμε με την ερώτηση αν και με ποιον τρόπο η οικονομική κρίση έχει πλήξει τον εκδοτικό σας οίκο.

Η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει ολόκληρη την κοινωνία. Δεν θα μπορούσε μια επιχείρηση, όσο υγιής και επιτυχημένη είναι, να μείνει ανεπηρέαστη. Ευτυχώς το βιβλίο δεν ήταν ποτέ προϊόν πολυτελείας κι ούτε ταυτίστηκε με το λάιφσταιλ της επίπλαστης ευμάρειας της προηγούμενης δεκαετίας. Όσοι αγόραζαν βιβλία θα συνεχίζουν να αγοράζουν. Μπορεί να αγοράζουν λιγότερα βιβλία. Να είναι πιο αυστηροί πλέον στις επιλογές τους. Προσωπικά αυτό δεν με τρομάζει. Εμάς ο πήχης μας ήταν ήδη ανεβασμένος και προ κρίσης. Η κρίση έχει επηρεάσει και την αγορά του βιβλίου αλλά όχι στον ίδιο βαθμό που έχει αγγίξει άλλου είδους επιχειρήσεις π.χ. την αυτοκινητοβιομηχανία. Και το θεωρώ και λογικό εντέλει. Κάποιος μπορεί να αποφασίσει πως δεν έχει ανάγκη από ένα αμάξι τελικά. Το να πει το ίδιο για τα βιβλία είναι αδύνατον.

Το εκδοτικό σας πρόγραμμα, εδώ και κάποια χρόνια, έχει εμπλουτισθεί με βιβλία νεοελληνικής πεζογραφίας. Πείτε μου τα κριτήρια με τα οποία «χτίζετε» μεθοδικά τον εκδοτικό σας κατάλογο.

Τα μοναδικό μας κριτήριο είναι η ποιότητα. Σταδιακά και προσεχτικά έχουμε ανοίξει τον εκδοτικό μας ορίζοντα προς όλα τα σημεία. Η Ελληνική Πεζογραφία είναι ένας ακρογωνιαίος λίθος σ’ αυτό το στερέωμα. Τα δύο τελευταία χρόνια είμαστε πιστεύω ο δυναμικότερα αναπτυσσόμενος οίκος στο κομμάτι της Ελληνικής Πεζογραφίας και έπεται συνέχεια.

 Το Μεταίχμιο είναι ένας από τους εκδοτικούς οίκους που φιλοξενεί τη δουλειά τόσο πρωτοεμφανιζόμενων, όσο και παλαιότερων συγγραφέων. Όσον αφορά τους πρωτοεμφανιζόμενους, τι είναι αυτό που περιμένετε να δείτε στη γραφή κάποιου ώστε να τον επιλέξετε και να εκδώσετε τα κείμενά του;

Αυτή τη σπίθα. Μια θερμοκρασία γραφής. Αυτό το κάτι. Μια γλώσσα που δεν μπορείς να αγνοήσεις, μια πλοκή, έναν χαρακτήρα. Όλα αυτά τα μαγικά στοιχεία που κάνουν ένα μυθιστόρημα, ένα διήγημα ή μια νουβέλα ένα ακαταμάχητο ανάγνωσμα. Η γραφή ενός ανθρώπου εκπέμπει έλξη όπως ακριβώς ένα πρόσωπο. Αυτό είναι λοιπόν που ψάχνουμε σε έναν πρωτοεμφανιζόμενο. Να μας τραβήξει το βλέμμα. Να μας κρατήσει την προσοχή. Να μας κάνει να πιστέψουμε.

Έχετε πραγματικά συγκινηθεί από κάποιον πρωτοεμφανιζόμενο συγγραφέα που εξέδωσε ο οίκος σας;

Πιστεύουμε σε όλους τους νέους συγγραφείς μας το ίδιο. Ο καθένας σε συγκινεί για άλλο λόγο. Άλλος με το χιούμορ, άλλος με την ευρηματικότητα, άλλος με τη δύναμη των εικόνων του, την περιγραφική του δεινότητα. Η λογοτεχνία είναι ένας σχεδόν ιδεατός κόσμος. Μπορούν να συνυπάρχουν και να αναπτύσσονται όλες οι φωνές χωρίς ποτέ η μία να στερεί ένταση ή ζωτικό χώρο απ’ την άλλη.

Έχετε μπει δυναμικά τα τελευταία χρόνια και στον «χορό» των μετεγγραφών συγγραφέων. Υπό τις παρούσες συνθήκες, η επανέκδοση παλαιότερων βιβλίων μαζί με τα τρέχοντα είναι πράξη υπέρμετρης αγάπης για το βιβλίο ή αποτελεί επίδειξη εκδοτικής δύναμης και πρεστίζ;

Πιστεύουμε στο συνολικό έργο των συγγραφέων που προτιμούν τον εκδοτικό μας οίκο και είναι τιμή μας να προσφέρουμε σε παλαιότερα βιβλία τους μια δεύτερη εκδοτική ζωή. Τα έργα με κάποιο τρόπο ξαναγεννιούνται: περνούν από νέα επιμέλεια, τόσο συγγραφικά όσο και αισθητικά, και έρχονται να συναντήσουν το σήμερα σαν καινούργια. Αυτό δεν είναι επίδειξη δύναμης και πρεστίζ, είναι πράξη σεβασμού και αγάπης.

Αναπτύσσετε φιλικές σχέσεις με τους συγγραφείς σας ή προτιμάτε να κρατάτε μια απόσταση χάριν επαγγελματισμού;

Δεν τηρώ κάποια προκαθορισμένη στάση βάσει πλάνου ή σχεδίου. Υπάρχουν συγγραφείς με τους οποίους έχω φιλικές σχέσεις είτε γιατί αυτό έχει προηγηθεί της συνεργασίας είτε γιατί το έφερε η ζωή και οι χαρακτήρες μας. Όλους πάντως, ανεξαρτήτως φίλιας, τους αντιμετωπίζω με την ίδια εκτίμηση και σεβασμό.

Ο εκδοτικός σας οίκος έχει ισχυρή εκδοτική παρουσία, πέραν την ελληνικής πεζογραφίας, στα σχολικά βοηθήματα, στην ξένη λογοτεχνία και το παιδικό βιβλίο, εκτός των άλλων. Ποιος είναι ο κοινός τόπος που συνδέει όλες αυτές τις εκδοτικές προτάσεις;

Το καλό βιβλίο και η αγάπη γι’ αυτό. Το μεράκι να ικανοποιούμε κάθε τύπο αναγνώστη και κάθε ηλικία. Αυτό δίνει και στη δουλειά μας ποικιλία και γνωριμία με χώρους διαφορετικούς. Θέλουμε πάντα να δοκιμάζουμε νέες προκλήσεις. Η αποτυχία δεν μας φοβίζει, είναι πάντα μέσα στο παιχνίδι. Δεν θα ξέρουμε τι χάσαμε ποτέ αν δεν πειραματιστούμε σε νέες αγορές.

Ένας ακόμη τομέας, όπου το Μεταίχμιο έχει μπει δυναμικά, είναι το ηλεκτρονικό βιβλίο. Θεωρείτε ότι το μέλλον του βιβλίου βρίσκεται στις ηλεκτρονικές-ψηφιακές ταμπλέτες ή είναι αυτή απλώς μια μόδα της εποχής μας;

Η αλήθεια είναι ότι η ψηφιακή έκδοση έχει δύο βασικά πλεονεκτήματα για τους αναγνώστες: τη χαμηλότερη τιμή και το γεγονός ότι ενσωματώνει δυναμικά interactive χαρακτηριστικά, όπως πλήρη αναζήτηση κειμένου με λέξεις-κλειδιά, rich media στοιχεία (βίντεο, ήχος και flash animations μέσα στις σελίδες, highlights και σημειώσεις, αποκόμματα κ.ά.), τα οποία διευκολύνουν όλους όσοι ανατρέχουν σε λεξικά, εγκυκλοπαίδειες και σε άλλα συγγράμματα για να κάνουν κάποιες εργασίες. Και φυσικά μια συσκευή ανάγνωσης ή ένας υπολογιστής μπορεί να χωρέσει εκατοντάδες βιβλία, τα οποία δεν χωρούν στη βιβλιοθήκη του σπιτιού μας ούτε στη βαλίτσα των διακοπών μας, και η πρόσβαση σε αυτά είναι άμεση.

Η τεχνολογία των e-books δεν είναι ακόμη ευρέως διαδεδομένη στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό. Τώρα γίνονται τα πρώτα βήματα και οι έλληνες αναγνώστες είναι ακόμα πιο επιφυλακτικοί. Με μεγαλύτερη άνεση το αποδέχεται η νεότερη γενιά, και αυτό είναι αυτονόητο, δεδομένου ότι οι νέοι έχουν περισσότερη εξοικείωση με την τεχνολογία και τις εξελίξεις της.

Είναι γεγονός ότι έχουμε ένα νέο προϊόν, μια νέα επιλογή για διάβασμα. Οι πωλήσεις θα επηρεαστούν σίγουρα, όχι όμως στο άμεσο μέλλον. Μας ανοίγεται μια νέα αγορά και οι αναγνώστες έχουν περισσότερες επιλογές για τον τρόπο ανάγνωσης. Το θέμα είναι να υπάρχουν αναγνώστες.

Μετά το ΕΚΕΒΙ, που άνοιξε τον «χορό» των σεμιναρίων δημιουργικής γραφής, παρόμοιες δραστηριότητες εγκαινίασαν κι άλλοι φορείς εμπλεκόμενοι με το βιβλίο και ακολούθησαν εκδοτικοί οίκοι, μεταξύ των οποίων, από τους πρώτους και ο δικός σας. Τι προσδοκά ένας εκδότης από τη διοργάνωση τέτοιων σεμιναρίων;

Επαφή, γνωριμία, ανάπτυξη σχέσεων με νέο αναγνωστικό κοινό. Την ανάδειξη νέων ταλέντων ενδεχομένως, αλλά κυρίως σε ό,τι αφορά τον δικό μας εκδοτικό οίκο την ανάπτυξη παράλληλων δράσεων που σχετίζονται έμμεσα με το βιβλίο αλλά και με τη διά βίου μάθηση, την αυτομόρφωση και τη δημιουργική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου. Για πέμπτη συνεχόμενη χρονιά στον ΠΟΛΥΧΩΡΟ ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ διοργανώνεται ένα πλούσιο πρόγραμμα σεμιναρίων. Εκτός από το σεμινάριο της δημιουργικής γραφής, πραγματοποιούνται επίσης σεμινάρια κατάρτισης επιμελητών-διορθωτών κειμένων, επιμέλειας-διόρθωσης λογοτεχνικών κειμένων, συγγραφής σεναρίου κ.ά., στα οποία διδάσκουν καταξιωμένοι επιστήμονες με μεγάλη επαγγελματική πείρα. Μέσα σ’ αυτά τα πέντε χρόνια περισσότεροι από 800 σπουδαστές μας εμπιστεύτηκαν και είχαν τη δυνατότητα να αποκτήσουν επιπλέον γνωστικά εφόδια σε τομείς που τους ενδιαφέρουν.

 www.bookpress.gr